"Co w duszy gra - Harmonia w psychiatrii środowiskowej"
26 maja 2025 roku w sali koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej im. Mazurka Dąbrowskiego w Kościerzynie rozbrzmiała wyjątkowa melodia, nie tylko muzyczna, ale i symboliczna. Odbyła się tam konferencja naukowo-ekspercka „Co w duszy gra - Harmonia w psychiatrii środowiskowej”, połączona z jubileuszem 20-lecia działalności Oddziału Psychiatrycznego Szpitala Specjalistycznego w Kościerzynie sp. z o.o.. Wydarzenie zgromadziło wybitnych ekspertów w dziedzinie psychiatrii, przedstawicieli władz lokalnych, środowisk medycznych i społecznych, a przede wszystkim ludzi, którym bliska jest idea leczenia psychicznego w duchu szacunku, relacji i integracji.
Wydarzenie zgromadziło szerokie grono gości, przedstawicieli świata nauki, polityki, medycyny, samorządu i instytucji społecznych. Obecni byli nie tylko wybitni specjaliści z zakresu psychiatrii, ale także osoby, które na co dzień towarzyszą pacjentom i ich rodzinom w drodze do zdrowienia. Całość spotkania utrzymana była w tonie uważności, wdzięczności i poszanowania dla historii i ludzi, którzy przez dwie dekady budowali psychiatrię środowiskową w regionie Kaszub.
Wśród uczestników nie zabrakło gości honorowych, których obecność podkreśliła wagę tego jubileuszu. Na konferencji obecni byli m.in.:
- Tomasz Rowiński - członek Rady ds. Zdrowia Psychicznego przy Ministerstwie Zdrowia,
- Dr n. med. Marek Balicki - również członek Rady i jeden z głównych prelegentów wydarzenia,
- Jerzy Karpiński - dyrektor Wydziału Zdrowia Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku,
- Agnieszka Baranowska - członkini Zarządu Województwa Pomorskiego,
- Beata Jankowska - radna Sejmiku Województwa Pomorskiego,
- Maciej Laszkiewicz - dyrektor Departamentu Zdrowia Województwa Pomorskiego,
- Michał Orłowski - pomorski rzecznik praw pacjenta Szpitala Psychiatrycznego,
- Monika Wolik-Litwin - sekretarz powiatu, reprezentująca starostę Grzegorza Zabrockiego,
- Tomasz Szala - zastępca Burmistrza Miasta Kościerzyna,
- Tomasz Wolski - przewodniczący Rady Miasta Kościerzyna,
- Ireneusz Stencel – wójt gminy Stężyca oraz reprezentacje pozostałych gmin powiatu kościerskiego.
Na sali obecni byli także przedstawiciele lokalnych służb mundurowych Komendy Powiatowej Policji i Państwowej Straży Pożarnej w Kościerzynie. W wydarzeniu uczestniczyli również partnerzy i współpracownicy Centrum Zdrowia Psychicznego, reprezentanci MOPS-ów i GOPS-ów, instytucji pomocowych oraz organizacji społecznych. Szczególnym gościem była dr Izabela Ciuńczyk - prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Centrów Zdrowia Psychicznego.
Nie zabrakło także przedstawicieli współpracujących placówek medycznych i szpitali z regionu i całego kraju. Obecny był również prof. Dr hab. n. med. Andrzej Cechnicki, który wygłosił również prelekcję podczas konferencji. Partnerem strategicznym wydarzenia była Fundacja LPP, reprezentowana przez prezes, Patrycję Zbytniewską.
Na widowni zasiedli także dyrekcja szpitala, przedstawiciele związków zawodowych oraz liczni pracownicy Szpitala Specjalistycznego w Kościerzynie sp. z o.o.
Atmosfera wydarzenia była jednocześnie podniosła i serdeczna, pełna wdzięczności za wspólną drogę oraz determinacji, by dalej rozwijać psychiatrię, która nie izoluje, lecz łączy. To właśnie w Kościerzynie od 20 lat rozbrzmiewa harmonia psychiatrii środowiskowej, głos zdrowienia, relacji i odnajdywania własnej melodii .
Muzykoterapia dla duszy
Symbolicznym otwarciem konferencji była prezentacja elementów muzykoterapii przygotowana przez zespół Centrum Zdrowia Psychicznego. W półmroku, przy niebieskim świetle i dźwiękach, które porządkowały emocje, pracownicy CZP zaprezentowali nowatorskie podejście do terapii. Podejście, które wykorzystuje muzykę jako przestrzeń do wyrażania siebie, budowania kontaktu i wspierania procesu zdrowienia. Było to nie tylko artystyczne wprowadzenie, ale i zapowiedź trwałej zmiany w codziennym funkcjonowaniu Oddziału Psychiatrycznego. Muzykoterapia, dotąd obecna w formie uzupełniającej, zyskała oficjalne miejsce w strukturze terapeutycznej. To odpowiedź na rosnące potrzeby pacjentów oraz chęć zespołu terapeutycznego, by dotrzeć do człowieka nie tylko przez słowa, ale też przez dźwięk, rytm i emocję.
Z okazji jubileuszu 20-lecia działalności oddziału, Zarząd Szpitala Specjalistycznego w Kościerzynie sp. z o.o. przekazał na ręce zespołu profesjonalny zestaw audio oraz narzędzia do prowadzenia zajęć muzykoterapeutycznych. To nie tylko gest uznania, ale realna inwestycja w jakość opieki i nowe możliwości terapii. Prezentacja muzykoterapii nie była tylko artystycznym akcentem, a wyrazem filozofii, która od lat przyświeca kościerskiej psychiatrii: być bliżej człowieka.
Od 20 lat pomagamy układać własne melodie
Jednym z ważniejszych punktów uroczystości jubileuszowej była premiera filmu stworzonego z okazji 20-lecia Oddziału Psychiatrycznego w Kościerzynie. Produkcja powstała przy wsparciu Fundacji LPP i została zaprezentowana w pierwszych minutach wydarzenia, stając się poruszającym wprowadzeniem do dalszej refleksji nad rolą psychiatrii środowiskowej w naszym regionie.
Film w nowoczesnej, autorskiej formie animacji w stylu line art opowiada historię, która nie tylko dokumentuje fakty, ale dotyka emocji. Linia, która prowadzi widza przez kolejne sceny, nie jest przypadkowa - symbolizuje ludzką psychikę, jej złożoność, kruchość, ale i zdolność do przemiany. Od chaotycznego kłębowiska, przez splątane nitki kryzysu, aż po klarowną strukturę partytury. To opowieść o dojrzewaniu, zdrowieniu i odzyskiwaniu harmonii.
Film ukazuje, jak przez 20 lat zmieniała się psychiatria w Kościerzynie, od pierwszych kroków Oddziału Psychiatrycznego, aż po utworzenie nowoczesnego Centrum Zdrowia Psychicznego. Przedstawia też przełomowy moment przystąpienia do ogólnopolskiego programu pilotażowego CZP, który na trwałe wpisał Kościerzynę w mapę transformacji polskiej psychiatrii. Produkcja ma również wymiar edukacyjny, wskazuje, jak rozpoznawać pierwsze symptomy kryzysu psychicznego, gdzie szukać pomocy i jak ważne jest, by nie bać się mówić o swoich trudnościach. Podkreśla też znaczenie wspólnoty i otoczenia bo leczenie nie kończy się na drzwiach gabinetu, ale trwa w codziennym życiu.
- Od 20 lat pomagamy układać własne melodie - tymi słowami kończy się film, zostawiając widza z refleksją i nadzieją. Bo psychiatria, jak muzyka, ma swoją dynamikę, pauzy, rytmy - i może stać się drogą do harmonii, nawet jeśli zaczyna się wśród dysonansów.
Dwie dekady troski, relacji i rozwoju
Oddział Psychiatryczny w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie został powołany do życia w 2005 roku, jako odpowiedź na potrzebę stworzenia lokalnego, dostępnego i nowoczesnego miejsca leczenia zaburzeń psychicznych. Od początku zakładano, że będzie to przestrzeń nie tylko diagnostyczna i terapeutyczna, ale przede wszystkim, ludzka. Miejsce, w którym pacjent nie będzie anonimową jednostką chorobową, ale człowiekiem, którego potrzeby, emocje i relacje stanowią integralny element procesu zdrowienia.
Oddział rozpoczął działalność z kontraktem NFZ obejmującym 25 łóżek. W kolejnych latach przeszedł intensywną ścieżkę rozwoju, odpowiadając na zmieniające się potrzeby społeczne i standardy opieki psychiatrycznej. W 2010 roku utworzono Zespół Leczenia Środowiskowego, który stał się fundamentem do dalszego rozwoju psychiatrii środowiskowej w regionie. Rok 2015 przyniósł ważny krok w kierunku kształcenia kadry. Oddział uzyskał akredytację do prowadzenia staży specjalizacyjnych, a już rok później przyznano mu status jednostki akredytowanej do prowadzenia pełnej specjalizacji z psychiatrii. Liczba dostępnych miejsc rezydenckich wzrastała z początkowych dwóch w 2016 roku, do siedmiu w 2024 roku, co świadczy o rosnącym znaczeniu Kościerzyny na psychiatrycznej mapie Pomorza.
Jednym z najważniejszych etapów w historii Oddziału było przystąpienie do Programu Pilotażowego Centrów Zdrowia Psychicznego. Od 1 sierpnia 2018 roku, na bazie Oddziału Psychiatrycznego, Poradni Zdrowia Psychicznego i Zespołu Leczenia Środowiskowego powstało nowoczesne Centrum Zdrowia Psychicznego, poszerzone o Oddział Dzienny oraz Punkt Zgłoszeniowo-Koordynacyjny. To przełomowe rozwiązanie pozwoliło jeszcze skuteczniej wspierać mieszkańców nie tylko Kościerzyny, ale również gmin Parchowo, Studzienice, Sulęczyno i Stężyca, a także pensjonariuszy lokalnych domów pomocy społecznej.
W ramach jubileuszowego spotkania nie mogło zabraknąć momentu refleksji i wdzięczności, bo każda rocznica to czas wspomnień, ale i podziękowań. Zarząd Szpitala w osobach Prezes Marzeny Mrozek i Wiceprezesa Mariusza Hulińskiego złożył podziękowania i symboliczne wyróżnienia, które otrzymali:
- lek. Joanna Pellowska - za lata pracy klinicznej i edukacyjnej,
- lek. Piotr Stoń - obecny kierownik Centrum Zdrowia Psychicznego, inicjator wielu innowacyjnych działań i lider w budowaniu psychiatrii środowiskowej,
- Hanna Hinc - pielęgniarka, której profesjonalizm i empatia od lat stanowią wzór dla zespołu,
- zespół Centrum Zdrowia Psychicznego - czyli wszyscy ci, którzy codziennie, z pasją i oddaniem, tworzą nową jakość opieki psychicznej w regionie.
Był to jeden z najbardziej poruszających momentów całego wydarzenia, pełen emocji, wzruszeń i poczucia wspólnoty. Bo historia Oddziału Psychiatrycznego w Kościerzynie to nie tylko daty i decyzje to przede wszystkim ludzie. Ich zaangażowanie, ich wrażliwość, ich gotowość do bycia blisko tych, którzy znaleźli się w kryzysie.
Psychiatria bliżej człowieka
W centrum działania Centrum Zdrowia Psychicznego w Kościerzynie od zawsze pozostawał człowiek postrzegany nie tylko jako pacjent, ale jako obywatel, sąsiad, członek społeczności. To właśnie ten ludzki, bliski model psychiatrii środowiskowej nadaje sens codziennej pracy zespołu. Leczenie odbywa się nie za murami szpitala, lecz w naturalnym otoczeniu pacjenta czyli w domu, rodzinie, miejscu pracy i lokalnych relacjach społecznych.
- Psychiatria to nie tylko leki i diagnozy. To relacja, towarzyszenie, słuchanie. W naszym oddziale dojrzewała przez lata jak melodia - czasem niełatwa, ale prawdziwa - mówił podczas swojej inauguracyjnej prelekcji lek. Piotr Stoń, kierownik Centrum Zdrowia Psychicznego w Kościerzynie.
Model środowiskowy wyraźnie poprawia dostępność i jakość opieki psychiatrycznej. Zmniejsza konieczność hospitalizacji, zwiększa ciągłość leczenia i skraca drogę między człowiekiem w kryzysie a pomocą, której potrzebuje. Dzięki współpracy z lokalnymi instytucjami pomocy społecznej, organizacjami pozarządowymi, a także z rodzinami pacjentów, CZP w Kościerzynie stworzyło system wsparcia zintegrowany ze społecznością, system, który nie izoluje, lecz włącza.
Od 2018 roku jednostka bierze udział w ogólnopolskim Programie Pilotażowym Centrów Zdrowia Psychicznego - inicjatywie reformującej system opieki psychiatrycznej w Polsce. Udział w pilotażu to nie tylko prestiż, ale i odpowiedzialność - CZP w Kościerzynie stało się żywym laboratorium dobrej praktyki, miejscem, w którym testuje się i doskonali nowy model troski o zdrowie psychiczne. Program potrwa do końca 2025 roku, ale jego efekty już dziś są wymierne - szybsza reakcja w sytuacjach kryzysowych, większa dostępność wsparcia, skrócenie kolejek, a przede wszystkim: ludzie, którzy zdrowieją w miejscu, w którym żyją.
- Od siedmiu lat pokazujemy, że ten model działa. Chcemy, żeby został na stałe. Pokazujemy Polsce, że psychiatria środowiskowa w praktyce odpowiada na rzeczywiste potrzeby, jest adekwatna, efektywna i ludzka - mówił lek. Stoń.
Zespół CZP nie zwalnia tempa. W planach jest dalsze rozszerzenie opieki ambulatoryjnej, zwiększenie dostępności do psychoterapii, rozwój programów wczesnej interwencji oraz co szczególnie ważne - utworzenie całodobowego centrum interwencji kryzysowej, które umożliwi natychmiastową pomoc osobom w stanie zagrożenia zdrowia psychicznego.
Ważnym przesłaniem jubileuszu stała się refleksja, że psychiatria nie może funkcjonować wyłącznie jako fragment systemu ochrony zdrowia - musi być osadzona w życiu społecznym, blisko ludzi, ich emocji i wyzwań. 20-lecie Oddziału Psychiatrycznego w Kościerzynie to nie tylko okazja do świętowania, ale i do wspólnego głosu w sprawie przyszłości psychiatrii takiej, która „gra” nie tylko w systemie, ale przede wszystkim w duszy każdego człowieka.
Z perspektywy pioniera - prof. Andrzej Cechnicki i 50 lat psychiatrii środowiskowej
Po podróży przez lokalną historię kościerskiej psychiatrii, uczestnicy konferencji zostali zaproszeni do spojrzenia szerzej ku temu, co przez dekady kształtowało tożsamość psychiatrii środowiskowej w Polsce i Europie. Ten wyjątkowy moment jubileuszu uświetniło wystąpienie prof. dr hab. n. med. Andrzeja Cechnickiego, jednego z największych autorytetów w tej dziedzinie.
Wygłoszona prelekcja stanowiła osobistą, głęboko refleksyjną opowieść o 50 latach pracy profesora Cechnickiego w obszarze psychiatrii środowiskowej. Był to przekaz wielowątkowy łączący doświadczenia kliniczne, filozofię wartości, wspomnienia kluczowych postaci, międzynarodowe inspiracje i wizję przyszłości psychiatrii opartej na wspólnocie, relacjach i ludzkiej godności.
Profesor Cechnicki przypomniał, że psychiatria środowiskowa nie jest alternatywą, jest jedyną sensowną drogą psychiatrii przyszłości. Taką, która nie koncentruje się wyłącznie na chorobie, ale przywraca osobę do „wspólnego świata”, rodziny, pracy, życia społecznego. Fundamentem tej koncepcji jest wspólnota bez której zdrowienie pozostaje niepełne. Inspiracją były tu nie tylko doświadczenia kliniczne, ale także osobiste, które ukształtowały jego rozumienie zdrowia psychicznego jako procesu głęboko ludzkiego.
Prezentacja ukazywała konkretne narzędzia psychiatrii środowiskowej m.in. wizyty domowe, trójprzymierze terapeutyczne (pacjent–rodzina–zespół terapeutyczny), zindywidualizowane plany zdrowienia, a także odniesienia do światowych koncepcji, takich jak paradygmat Soterii Lorenza Moshera - podejścia, w którym relacja i środowisko przypominające dom stają się podstawą leczenia, przy minimalnej farmakoterapii. Szczególną uwagę zwrócił na znaczenie klimatu emocjonalnego w rodzinie tzw. wskaźnika EE (Expressed Emotion), jako czynnika silnie wpływającego na ryzyko nawrotów w przebiegu schizofrenii.
Nie zabrakło również odniesień do międzynarodowych współprac, m.in. polsko-niemieckich i polsko-izraelskich, które w kontekście tragicznej historii XX wieku - przekształcono w mosty solidarności i wspólnego działania na rzecz psychiatrii zorientowanej na osobę. W tym duchu prof. Cechnicki przywołał także modele środowiskowej opieki realizowane w Krakowie: Centrum Zdrowia Psychicznego im. prof. Antoniego Kępińskiego, Hotel u Pana Cogito, teatr terapeutyczny „Psyche” czy Recovery College miejsce, w którym pacjenci, terapeuci i eksperci przez doświadczenie tworzą edukacyjną wspólnotę zdrowienia.
Zwieńczeniem wystąpienia była symboliczna metafora orkiestry czyli harmonijnego współdziałania wielu osób mając na myśli pacjentów, rodziny, terapeutów, lekarzy, instytucje. Każda z tych „nut” ma znaczenie, każda wnosi coś unikalnego do partytury zdrowia psychicznego.
- Psychiatria, która nie opiera się na wspólnocie i wartościach, przestaje być prawdziwą pomocą - podsumował prof. Cechnicki, zostawiając uczestników konferencji z głęboką refleksją i poczuciem sensu wspólnego działania.
Reformy potrzebują dokończenia - dr Marek Balicki i "Niedokończona symfonia"
Trzeci głos ekspercki podczas jubileuszowej konferencji należał do dr. n. med. Marka Balickiego psychiatry, byłego ministra zdrowia, współtwórcy Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, członka rady ds. zdrowia psychicznego przy Ministerstwie zdrowia oraz jednego z głównych rzeczników transformacji systemu opieki psychiatrycznej w Polsce.
W swoim wystąpieniu zatytułowanym „Niedokończona symfonia? O psychiatrii środowiskowej w Polsce”, dr Balicki zaprosił uczestników do wspólnej refleksji nad drogą, którą przeszedł polski system ochrony zdrowia psychicznego oraz nad jego przyszłością. W prezentacji przypomniał, że psychiatria środowiskowa nie jest „opcją” a koniecznością wynikającą z potrzeb pacjentów i społeczności lokalnych. To model, który poprawia dostępność, jakość, ciągłość i skuteczność leczenia, przeciwdziała stygmatyzacji i umożliwia integrację osób z zaburzeniami psychicznymi w życiu społecznym.
Szczególne miejsce w wykładzie zajęła analiza Programu Pilotażowego Centrów Zdrowia Psychicznego. Dr Balicki określił pilotaż jako „kamień milowy” i prawdziwy przełom w przechodzeniu na środowiskowy model psychiatrii. Zwrócił uwagę, że CZP oferują kompleksową opiekę psychiatryczną blisko miejsca zamieszkania, bez barier i bez skierowań. W ciągu siedmiu lat funkcjonowania pilotażu CZP objęły opieką ponad połowę dorosłej populacji Polski. W ocenie Agencji Oceny Technologii Medycznych i Biura ds. Pilotażu NPOZP, model się sprawdził, poprawił dostępność, ograniczył hospitalizacje i zwiększył skuteczność pomocy. Jednak - jak podkreślił prelegent - do dziś brakuje systemowych rozwiązań zapewniających ciągłość działania po zakończeniu pilotażu w grudniu 2025 roku.
Dr Balicki zwrócił uwagę na kryzys legislacyjno-decyzyjny, który od września 2024 r. wstrzymał zawieranie nowych umów CZP. - Reforma, która nie zostanie dokończona, może być bardziej szkodliwa niż jej brak - cytował, przywołując słowa ekonomisty Thomasa Getzena. W swojej prezentacji wskazał, jakie zmiany są konieczne: opracowanie trwałych ram prawnych dla CZP, wdrożenie wojewódzkich planów działania, rozszerzenie finansowania (docelowo 7% budżetu NFZ na opiekę psychiatryczną), akredytacja i systemowe standardy jakości oraz silne powiązanie CZP z pomocą społeczną i POZ.
W podsumowaniu swojego wystąpienia, dr Balicki jasno sformułował przesłanie: CZP to przyszłość polskiej psychiatrii. To model, który działa - teraz potrzebujemy decyzji, odwagi i współodpowiedzialności, by uczynić go trwałym fundamentem systemu. Bo niedokończona symfonia reform musi wreszcie wybrzmieć - do ostatniej, harmonijnej nuty.
Muzyka, która łączy
Ważnym elementem konferencji były muzyczne interludia, które nie tylko urozmaiciły przebieg wydarzenia, ale także doskonale wpisały się w jego ideę – szukania harmonii między profesjonalizmem a człowieczeństwem.
Jako pierwsza na scenie wystąpiła Helena Kostecka, uczennica 4 klasy cyklu 4-letniego Państwowej Szkoły Muzycznej im. Mazurka Dąbrowskiego w Kościerzynie. Kształcąca się pod opieką pani Izabeli Hoffman-Fortuny, Helena jest laureatką wielu ogólnopolskich konkursów skrzypcowych, m.in. w Gdyni, Toruniu, Poznaniu i Kościerzynie. Podczas konferencji wykonała utwór „Dumka” Romana Statkowskiego, a przy fortepianie towarzyszył jej Arkadiusz Farkowski.
Następnie wystąpiła Karina Kwidzińska, uczennica klasy 6 cyklu sześcioletniego tej samej szkoły. Wyróżniająca się zarówno muzycznie, jak i społecznie – aktywna w Samorządzie Szkolnym i zespole „Niezły Band”, a także tancerka formacji hip-hopowej – zaprezentowała Tango Pawła Wójtowicza, również z towarzyszeniem Arkadiusza Farkowskiego.
Na zakończenie obchodów 20-lecia Oddziału Psychiatrycznego uczestnicy wydarzenia zostali zaproszeni na koncert muzyki chóralnej w wykonaniu zespołu, który od lat współtworzy kulturalną i artystyczną tożsamość Kościerzyny. Zanim jednak scena została oddana muzyce, powitano prof. Grzegorza Rubina – dyrektora Instytutu Edukacji Muzycznej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz kierownika Katedry Teorii Muzyki. Obecność Profesora była dla organizatorów i gości wydarzenia wyjątkowym zaszczytem, podkreślającym wagę i rangę jubileuszu.
Chór poprowadził Maestro Jan Zamkowski – dyrygent, pedagog i artysta głęboko związany z lokalnym środowiskiem, który zaledwie tydzień wcześniej świętował jubileusz 50-lecia pracy artystycznej i pedagogicznej. Koncert był jego osobistym wyrazem wdzięczności i solidarności z kościerską psychiatrią. W programie koncertu znalazły się utwory sakralne, folkowe oraz współczesne. Ich brzmienie idealnie współgrało z przesłaniem całej konferencji, że leczenie psychiczne to także odzyskiwanie harmonii w sobie, w relacjach, w społeczeństwie.
Muzyka wybrzmiała jak ostatni akord tej „dojrzałej melodii psychiatrii”, zamykając wydarzenie w duchu piękna, wdzięczności i głębokiej nadziei.
Z myślą o przyszłości psychiatrii - niech gra dalej
Konferencja „Co w duszy gra - Harmonia w psychiatrii środowiskowej” była nie tylko wspomnieniem dwóch dekad zaangażowania, pracy i rozwoju. Stała się przede wszystkim przestrzenią nadziei i wspólnego zobowiązania na przyszłość.
Kościerzyna po raz kolejny udowodniła, że psychiatria może być bliska człowiekowi, zakorzeniona w relacjach i gotowa do realnej odpowiedzi na potrzeby lokalnej społeczności. Model środowiskowy, którego pionierskim przykładem jest Centrum Zdrowia Psychicznego w Kościerzynie, rozbrzmiewa jak melodia nadziei złożona, czasem trudna, ale głęboko ludzka. Niech ten jubileusz będzie nie tylko punktem kulminacyjnym, ale i nowym początkiem, kolejną częścią symfonii, którą wspólnie tworzymy: pacjenci, specjaliści, samorządy, instytucje, rodziny i społeczności. Niech gra dalej z harmonią, wrażliwością i wiarą, że zdrowie psychiczne to dobro wspólne, które warto pielęgnować każdego dnia.
Z serca życzymy kolejnych lat rozwoju, dalszych jubileuszy i wielu nut zapisanych w partyturze psychiatrii, której tonacją zawsze będzie człowieczeństwo.
